Conflictanalysemodellen en escalatie

Conflictanalysemodellen en escalatie 

Het gebruik van conflictanalysemodellen kan bijdragen aan het begrijpen van een conflict aan haar partijen.
Om een conflict te analyseren worden de volgende modellen vaak gebruikt:

Meta-conflictwiel          

                                                                                                                                                                                                       
Het meta-conflictwiel wordt gebruikt om de verschillende elementen van een conflict te bekijken.
Het analyseert als het ware de bron van het conflict en daarom kan het worden gezien als een structuurmodel.
De belangrijke factoren zijn de personen, de issues, de dynamiek, de oorzaken en de opties/strategieën. 

Bij de factor personen dient u zich af te vragen wie er direct en indirect bij het conflict zijn betrokken. Direct bij het conflict betrokken zijn uiteraard de partijen tussen wie het conflict is ontstaan. Indirecte betrokkenen zijn geen conflictpartijen, maar ze hebben wel een belang bij de uitkomst van een conflict. Zij worden ook wel stakeholders genoemd.

Issues betreft de vraag waar de partijen nou precies een conflict over hebben.

De dynamiek betreft de graad van escalatie. Aan de hand van deze graad kun je bekijken of het conflict nog bemiddeld kan worden. Om dit te bepalen kun je gebruik maken van een ander model, die u tevens op deze website kan vinden: de escalatieladder van Glasl. 

Context/structuur gaat over wat er allemaal nog meer in het conflict speelt.

Oorzaken houdt in dat je er rekening mee moet hebben dat er zelden tot nooit maar één reden/oorzaak is van het conflict. Probeer de verschillende oorzaken uit te zoeken en in kaart te brengen.

Tot slot de opties/strategieën; hoe kan men het conflict oplossen of in ieder geval de-escaleren?  

Conflictwiel van Mayer 

         

                                                                                                                                                                                       
Dit model geeft de kern van een conflict aan: de belangen van de partijen.
Daarnaast geeft nog andere factoren aan die van invloed zijn op een conflict. Dit zijn:

Communicatie: hoe communiceren partijen met elkaar en hoe verloopt dit? In een conflict is dit vaak verstoord

Emoties: wat zijn de emoties van de partijen?

Geschiedenis: wat is de geschiedenis tussen de partijen en van het conflict zelf?

Context-structuur: zie het metaconflictwiel

Waarden: aan welke waarden hechten partijen waarde?

MEKOG-model               

                                                                                                                                                                                   
MEKOG is een afkorting. Het staat voor: motivatie, emotie, kennis, omgeving en gedrag.
Dit zijn vijf aspecten die met elkaar samenhangen en waar een partij mee te maken heeft.
Het model dient hetzelfde doel als het conflictwiel van Mayer.

Motivatie: Waar gaat de partijen nu om? Willen ze de andere partij pijn doen? Beschadigen? Vernietigen? Of willen ze iets anders bereiken?

Emotie: Welke emoties spelen er?

Kennis: Wat weten de partijen, bijvoorbeeld, van elkaar en hun bedoelingen? Belangrijk is om te weten is dat het in een conflict zijn met elkaar altijd iets doet met de perceptie van mensen. Het is dus belangrijk om de concrete feiten en kennis boven tafel te krijgen en niet de ingekleurde waarheid van de partijen zelf.

Omgeving: Omgevingen zijn belangrijk binnen een conflict. Vaak zie je dat mensen partijen gaan kiezen of mensen tegen de anderen proberen op te jutten, bijvoorbeeld door te gaan stoken.

Gedrag: Wat voor gedrag vertonen de partijen?

Escalatieladder van Glasl     

                    
Aan de hand van dit model kunt u zien in welke fase een conflict zit. Dit is nodig om te bepalen of bemiddeling nog een uitkomst kan bieden.
Het gaat over de verloop van een conflict en is dus een procesmodel. Er zijn drie fases met elk drie treden.
In de eerste twee fases is bemiddeling een optie, bijvoorbeeld door de partijen er zelf uit te laten komen of door een mediator in te schakelen.
In de laatste fase, ook wel lose-lose genoemd, wordt er vaak een rechtszaak ingezet.

De eerste fase is de rationele fase. De partijen beschouwen een conflict dan als een probleem waar ze samen nog uit kunnen komen.
Hierbij horen dingen als irritatie, proberen te onderhandelen met elkaar en uiteindelijk het meer forceren van hun oplossingen en standpunten.
De tweede fase is de emotionele fase waarin ze het als een strijd gaan ervaren. Het kenmerkt zich door het vormen van coalities, het verlies van wat schaamte waardoor er gezichtsverlies optreedt en uiteindelijk kunnen partijen gaan dreigen.
In de derde fase wordt het gezien als een soort oorlog waar geen bemiddeling meer aan te pas komt.
Bij acties die binnen deze fases horen kunt u denken aan het gebruik van geweld en het veroorzaken van schade, het proberen de andere partij te vernietigen en uiteindelijk het moment waarop beide partijen samen de zogenoemde afgrond ingaan.

In elke fase verandert het normbesef van de partijen. Het moment dat een bepaalde norm wordt overschreden is het moment waarop een conflict verder escaleert.